Xiyar toxumu və bitkisi
Xiyar birillik, sortlarından asılı olaraq sürünən, dırmanan və ya sarmaşan bitkidir. Yarpaqların gövdəyə bitişdiyi yerdən çıxan bığcıqlar xiyar bitkisinin sarmaşmasında olduqca əhəmiyyətlidir. Əsasən yan budaqlar yarpaqların gövdəyə bitişdiyi yerdən çıxır. Gövdəsi dördkünc və üstü sıx tükcüklərlə örtülü olur. Xiyar bitkisinin kökü saçaqlı olub, kök dərinliyi 20-50 sm (orta hesabla 30 sm), genişliyi isə 20-80 sm aralığında dəyişir. Xiyar bitkisinin bu cür kök strukturuna sahib olması sulama və gübrələmədə nəzərə alınmalıdır. Köklərin 60-70%-i 10-20 sm dərinlikdə yerləşir. Xiyar meyvəsində acılıq olarsa, köklərində də acılıq olur.
Xiyar toxumu sarımtıl-ağ rəngə, basıq, uzun oval formasındadır. 1 qramda 25-50 aralığında toxum sayı dəyişir. İstixanalıq xiyar sortlarında bu göstərici 30-51 qram, turşuluq xiyar sortlarında isə 35-48 qram aralığında dəyişir. Orta hesabla min toxumun ağırlığı istixanalıq xiyar sortlarında 20-33 qram, turşuluq xiyar sortlarında 21-29 qram aralığında dəyişir.
Toxumdan birbaşa əkində bir hektara süfrəlik açıq sahə sortlarında 1500-3000 qram, turşuluq xiyarlarda 1500-4000 qram toxum istifadə olunur.
Şitil vasitəsilə əkində bir hektara süfrəlik açıq sahə növlərində 75 qram, turşuluq xiyarlarda 75-100 qram, istixanalıq yaz və payız əkinində 3100 ədəd, tək sıra əkinində 2800 ədəd toxum kifayətdir.
Xiyar toxumu cücərmə potensialını 2-8 il qoruya bilir. Xiyar bitkisinə toxumla yoluxan xəstəliklərə aşağıdakılar daxildir:
- Boz Antraknoz, Yarpaq kifi (S, CL)
- Antraknoz (Co)
- Fuzarioz soluxma (Fol)
- Bucaqlı yarpaq ləkəsi xəstəliyi (ALS, Ps)
- Xiyarın mozaika virusu (CMV)
Saytımızda olan xiyar toxumlarına baxmaq üçün buraya daxil ola bilərsiniz.